Hoe schermen het geluk van je kind beïnvloeden

In een wereld vol schermen, snelle prikkels en constante afleiding, is het belangrijker dan ooit om je kind te leren wat écht geluk betekent. Hoe dat voelt. Niet het korte, vluchtige geluksgevoel dat komt van een like op social media, een snelle video, of een win bij een spelletje, maar het diepe, duurzame gevoel van welzijn dat voortkomt uit verbinding, rust en betekenis. 

Het brein als gelukstrainer

Laten we beginnen met wat meer kennis over hoe ons brein werkt. Ons brein regelt niet alleen onze gedachten, maar ook onze emoties. Dit gebeurt mede via chemische stoffen in de hersenen, zoals neurotransmitters. Neurotransmitters zoals serotonine en dopamine spelen bijvoorbeeld een rol bij hoe we ons voelen, hoe we reageren op stress, en hoe we verbinding maken met anderen.

Goed nieuws: neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat we onze hersenen kunnen trainen om positieve emoties te versterken, beter met stress om te gaan en ons welzijn te ondersteunen⁽¹⁾.  Dit kan bijvoorbeeld via mindfulness, spel, of specifieke oefeningen in emotionele zelfregulatie.

Als we kinderen leren dat hun brein ook hun gevoelens kan beïnvloeden en hen helpen om het ervaren van geluk te oefenen, geven we ze een krachtig instrument. Ze leren zichzelf beter begrijpen, omgaan met stress en op een veerkrachtige manier met emoties om te gaan.

Jong geleerd is oud gedaan

De eerste zes levensjaren zijn cruciaal voor de aanleg van de belangrijkste neurale paden in ons brein – de ‘snelwegen’ die bepalen hoe we reageren op situaties en hoe goed we onze eigen gevoelens herkennen. In deze periode leert een kind zichzelf aan te voelen en te reageren, ook als het even tegenzit.

Tegenwoordig worden deze paden vaak minder optimaal gevormd door constante afleiding van schermen. Er ontstaan te veel zijpaden, waardoor het lastiger wordt om geluk te ervaren. Hoe ouder een kind wordt, hoe moeilijker het is dit nog bij te sturen. 

Vroeger vs. nu 

Ouders spelen een cruciale rol in het helpen van kinderen om geluk en veerkracht te ontwikkelen. Vroeger ging dit vaker vanzelf: er was meer rust thuis en minder afleiding. Tegenwoordig is dat anders, waardoor bewust oefenen met emoties en zelfregulatie belangrijker is dan ooit.

Digitale games en apps zijn ontworpen om aandacht langdurig vast te houden en kinderen steeds opnieuw te laten terugkomen. In tegenstelling tot vroeger, toen spelletjes en tv beperkt waren, is het aanbod nu eindeloos en altijd beschikbaar. 

Dopamineverslaving 

Schermtijd kan je brein beïnvloeden zoals een verslaving dat doet. Korte video’s kijken of simpele spelletjes spelen hebben hetzelfde effect op je brein als drugs. Ze geven snelle dopamineshots, waardoor we blijven swipen of spelen, ook als er andere dingen te doen zijn.

Wordt een kind vaak blootgesteld aan prikkelende apps en programma’s, dan leert het brein dat constante prikkels nodig zijn om zich goed te voelen. Net als bij andere verslavingen betekent dit: je voelt je minder gelukkig zonder scherm, en je hebt steeds meer nodig om hetzelfde plezier te ervaren. 

Wat kun je als ouder doen?

Gelukkig kun je als ouder veel doen. Er is meer schermloos speelgoed dan ooit en veel kennis over hoe je geluk kunt stimuleren – tijd om daar ons voordeel mee te doen!

• Speel samen én stimuleer spelen zonder scherm: met speelgoed, vriendjes of buiten. Vind hier concrete speeltips of ontdek leuke buitenspeelplekken in de buurt. 

• Creëer dagelijkse geluksmomenten: samen eten zonder scherm, een verhaaltje lezen of een stukje wandelen. 

• Praat over gevoelens: help je kind woorden te geven aan wat ze voelen.

• Stimuleer dankbaarheid: bijvoorbeeld door elke avond samen drie fijne dingen van de dag te benoemen.

• Beperk schermtijd bewust: stel grenzen en leg uit waarom. De officiële richtlijnen voor schermtijd voor kinderen vind je hier.  

• Kies voor verantwoorde TV-programma’s en apps. 

• Wees zelf een voorbeeld: kinderen leren door jou te observeren. 

Geluk is geen eindbestemming, maar een vaardigheid die je elke dag kunt oefenen. Net zoals lezen, schrijven en rekenen. Als ouder heb je de unieke kans om je kind hierin te begeleiden – met liefde, aandacht en een beetje kennis van het brein. 

1: Bron: De neurowetenschap achter een gelukkig leven, NeuroGym via WoMagazine.

2: Bron: Wat doet schermtijd met de ontwikkeling van het kinderbrein?, BrainBalance Instituut.